Sosyal sorunlar
Yoksulluk ve gelir dağılımı uçurumu Rusya’nın temel sosyal sorunlarından biri durumunda. Bu, düşük ücretlerden emekli maaşlarına (2004 sonlarına doğru ortalama ücret 250 dolar, ortalama emekli maaşı 75 dolar civarındaydı) kadar birçok alana yayılıyor. Konut sorunundan sağlık sektörüne, eğitimden işsizliğe kadar hemen her alanda devlet hizmetleri ciddi anlamda yetersiz kalıyor.
Resmi verilere göre bile, halkın yüzde 70’i “insani olmayan şartlar altındaki konutlarda” yaşıyor. Başkan Putin “ bugün toplumun onda birinin oturduğu türden çağdaş konutlarda 2010 yılında nüfusun üçte birinin oturacağı” vaadinde bulunuyor.
Doğumlar azalıyor, hastalıklar, içki ve uyuşturucu kullanımı ve sonuçta ölümler artıyor. Son yıllarda ülke nüfusunun ortalama yılda 750-800 bin kişi azalması, ulusun geleceği ve işgücü potansiyeli açısından tehdit oluşturuyor. Bugün nüfus açısından dünyanın 7. büyük ülkesi olan Rusya’nın, yirmi birinci yüzyılın ortalarında 100 milyona düşmesi ihtimali var. 143 milyon nüfuslu ülkede 30 yıl kadar sonra her bir çalışan insana bir emekli düşecek. Şu anda bu oran her bir emekliye 1,6 çalışan olarak değerlendiriliyor.
(Rusya’da kadınlar için 55, erkekler için 60 yaş olan emeklilik yaşının yükseltilmesi planlanıyor.)
Evliliklerin sayısı azalırken, boşanmalar hızla artıyor, nikahsız birliktelik seçeneği yaygınlaşıyor. (Ülkede 2003 yılının ilk on ayında 855,5 bin evliliğe 715,7 bin boşanma düşüyordu.) Yeni ailelerin ezici çoğunluğu tek çocuk hedefine yöneliyor.
Rusya Başdoktorunun açıklamasına göre, ülkede kişi başına yılda 14 litre ispirto düşüyor. Bunun anlamı yarım litrelik 70 şişe votka. Yani ortalama bir Rusya yurttaşı günde 96 gram votka içiyor. Rusya’da her yıl ölümlerin yaklaşık üçte biri (yaklaşık 500 bin ölüm) şu ya da bu şekilde alkol kullanımıyla ilişkili.
Uyuşturucu kullananların sayısı 4 milyon olarak tahmin ediliyor. Gayrıresmi tahminlere göre Rusya’da 1 milyonu aşkın AIDS hastası var. 2003 yılında resmi verilere göre hasta sayısı 7,6 bini aşkını çocuk olmak üzere toplam 264 bini buldu. (2003’te dünyada 22 milyon AIDS vakası vardı.) Rusya’da AIDS’ten ölenlerin sayısı 3.500’den fazla. Hastalığın en yaygın olduğu yerler Moskova ve Moskova Bölgesi, Petersburg, Leningrad Bölgesi, Sverdlovsk, Orenburg, Samara ve İrkutsk.
Resmi istatistik verilerine göre, RF’de işsiz sayısı 5,74 milyon (çalışabilir nüfusun yüzde 7,9’u). Sokak çocuklarının sayısı 4 milyon olarak belirtiliyor. Birleşmiş Milletler’in gelişmişlik (“yaşam kalitesi”) endeksine göre, 2003’te 63. sıradaki Rusya, 2004 yılında 57. sıradaydı. (Türkiye ise 88. sırada.)
Rusya’nın temel sorunlarından biri huzur ve asayişle ilgili. Resmi verilere göre 2003 yılında Rusya’da 561 terör eylemi oldu. (Bunun 492’si Çeçenistan’da.) 3644 patlayıcı madde ve yaklaşık 130 bin patlayıcı madde unsuru ele geçirildi. RF İçişleri Bakanlığı açıklamasına bakılırsa, 2003’te ülkede 2 milyon 750 bin kadar suç işlendiği kayıtlara geçti. İstatistiklere göre, Rusya’da her saatte 314 (dakikada 5) suç işleniyor. En fazla işlenen suç, hırsızlık. 2003’te suç işleme oranı önceki yıla göre Rusya’da yüzde 9, başkent Moskova’da yüzde 26,5 arttı.
Yolsuzluk son derece yaygın. Yaygın kanı, Rusya’da yılda ortalama 30 milyar dolarlık rüşvet hacmi olduğu yolunda. Transparency International’a göre Rusya, yolsuzluk sıralamasında 133 ülke arasında 86. sırada. (Türkiye ise 77. sırada.)
Bu arada çok uluslu ve çok dinli ülkede (Rusya Federasyonu’nda 176 etnik topluluğa mensup, çoğu Ortodoks Hıristiyan, 20 milyon kadarı İslam olmak üzere çeşitli din ve mezheplerden insanlar var), dini, etnik ve hatta ırkçı ayrımcılık ve çatışmalarda yayılma eğilimi gözleniyor. Şovenist ve faşist gençlik örgütlerinin onbinlerce üyesi olduğu belirtiliyor. RF İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, halen Rusya’da yasadışı ırkçı dazlak örgütlerinin 15-20 bin üyesi bulunuyor.